Nr 152
W czasach, gdy straszono wciąż wiernych w Kościele Bogiem groźnym, bo sprawiedliwym, to autentyczni święci akcentowali mocno wielką miłość Boga do stworzenia. Zwyczajni, a jednak wyjątkowi, jak choćby „mała” św. Teresa od Dzieciątka Jezus, która zaplanowała swoje życie krótko, a dobitnie: „W sercu Kościoła będę miłością”, i której właśnie dlatego, że stała się apostołką Boga-Miłości, Jan Paweł II nie zawahał się podnieść do rangi Doktora Kościoła.
Niniejszy numer nie jest komentarzem do pierwszej i jedynej do tej pory encykliki papieża Benedykta XVI, opublikowanej pod tym właśnie tytułem Deus caristas est. Owszem, można by potraktować niektóre przynajmniej treści zawarte w tym numerze jako uprzedzający komentarz do encykliki – i to nie tylko ze względu na sam jej temat i poruszane tu i tam problemy, ale także na fakt, ze odnośny numer w niemieckiej wersji Communio (lipiec-sierpień 2005) poprzedził znacznie pojawienie się encykliki i mógł się stać swoistą inspiracją dla Papieża do podjęcia w niej takich, a nie innych zagadnień.
Cóż zawiera ta dostępna obecnie w całym świecie encyklika? Benedykt XVI omawia w niej wszechstronnie, z różnych punktów widzenia, miłość boską i ludzką. Osobiście odnoszę wrażenie, że stara się w niej, idąc ściśle po lini nauczania swego Wielkiego Poprzednika, przybliżyć zwłaszcza Zachodowi mało znaną tam jeszcze prawdę wiary, iż Bóg jest Miłością, i to jak najbardziej (jedynie!) autentyczną, a więc wielkoduszną, niesłychanie hojną i miłośierną. Stara się także, zwłaszcza w drugiej części swej encykliki, wyciągnąć rozliczne wnioski praktyczne, wynikające wprost lub ubocznie z tej podstawowej prawdy wiary. W kontekście tej encykliki warto zwrócić uwagę na udzielony przez Benedykta XVI, kilka tygodni przed ukazaniem się tego dokumentu, wywiad dla Telewizji Polskiej. Powiedział on wówczas dobitnie, w kontekście zapytania o tę właśnie encyklikę, że spóścizna po Wielkim Janie Pawle II jest przeogromna i dlatego jeszcze do końca nie odkryta: nie potrzeba więc dodawać do niej jakiś nowych treści czy dokumentów, ale należy ją zgłębiać i przyswajać sobie wciąż na nowo. Przy okazji wymienił wówczas trzy wielkie działy w tym orędziu Papieża-Polaka, wymagające – jego zdaniem – solidnego przyswojenia ich sobie. Są to: Miłosierdzie Boże, kult Najświętszego Sakramentu i Matka Boża.
Po dobitnym stwierdzeniu, iż „kto zmierza ku Bogu, nie oddala się od ludzi, ale staje się im prawdziwie bliski”, Papież akcentuje, iż „w nikim innym, jak w Maryi, nie możemy tego dostrzec wyraźniej”. I wyjaśnia, że „Maryja faktycznie stała się Matką wszystkich wierzących. Do Jej matczynej dobroci, do Jej czystości i dziewiczego piękna odwołują się ludzie wszystkich czasów i ze wszystkich stron świata ze swymi potrzebami i nadziejami, ze swymi radościami i cierpieniami, w ich samotności, jak również w doświadczeniach życia wspólnotowego. Zawsze doświadczają Jej dobroci, Jej niewyczerpanej miłości, która wypływa z głębi Jej serca. Świadectwa wdzięczności płynące ze wszystkich kontynentów i ze strony wszystkich kultur są uznaniem dla tej czystej miłości, która nie szuka siebie samej, ale po prostu chce dobra.
Znając choć trochę nauczanie Jana Pawła II i zestawiając je z encykliką Benedykta XVI, nie mam najmniejszej wątpliwości co do tego, że obu Papieżom chodzi o ukazanie światu, iż Bóg jest nie tylko Sędzią sprawiedliwym, który za dobro nagradza, a za zło karze – jak głosiła katechizmowa „główna” prawda wiary, ale – czego w tej „prawdzie” wyraźnie zabrakło – że ten właśnie Sędzia kieruje się sprawiedliwością sobie tylko właściwą (a więc nie tą wypaczoną, ludzką, o której zwykło się mówić na podstawie „dziejowego doświadczenia” – jak stwierdzał to dobitnie Jan Paweł II [DiM 12]: summum ius – summa iniuria), która wynika i jest przeniknięta do głębi Jego niezgłębioną miłością (miłosierną). Taki obraz Boga ukazuje nam bowiem cała Ewangelia.
Lucjan Balter SAC
SPIS TREŚCI
- Bóg – Miłość dobroczynna [Emmanuel Falque]
- Bóg – Miłość Nieskończona [Lucjan Balter SAC]
- Człowiek jako istota kształtująca się poprzez miłość [Ks. Julian Sobczyk]
- Dobroć Jezusa – gniew Jezusa – miłość Jezusa [Thomas Soding]
- Droga miłości ku Bogu [Olivier Boulnois]
- Miłość Boga a ukryta prawda ateizmu [Stefan Oster]
- Miłość trynitarna jako fundament kształtowania relacji osobowych [Ks. Wojciech Cichosz]
- Objawienie „tajemnicy” Boga [Kard. Camillo Ruini]
- Poznanie miłości [Jean-Luc Marion]
- Poznanie miłości [Laurent Lavaud]
- Salomonowa Księga Pieśni nad pieśniami oraz jej znaczenie w historii i współczesności [Franz Jung]
- Wyznanie Boga trójjedynej Miłości jako model życia chrześcijan według Josepha Ratzingera [Marian Kowalczyk SAC]