Nr 154
Czy uświadamialiśmy sobie, że gdy media mówiły o papieżu Janie Pawle II jako o „Bożym atlecie”, posługiwały się wówczas spontanicznie wyrażeniem, jakie się pojawiło w zhellenizowanym judaizmie, zanim jeszcze św. Paweł posłużył się metaforami sportowymi, omawiając życie chrześcijańskie? Ukazuje to wielką wagę wychowania sportowego i wartości sportu w budowaniu moralności chrześcijańskiej. Mamy tu bowiem dziedzictwo miasta/państwa greckiego – pewien transfer kulturowy, jakby powiedziano to dzisiaj.
Wraz z oficjalnym uznaniem chrześcijaństwa za panowania Konstantyna najbardziej radykalni chrześcijanie stawali się coraz bardziej przeciwni omawianym widowiskom i zawodom sportowym oraz starali się wpływać na ustawodawstwo cesarskie, samo jednak ponawianie praw w tej dziedzinie w całym wieku IV dowodzi dosyć wyraźnie istnienia oporu opinii większościowej i ogólnego przywiązania do gier. Walki gladiatorów trwały więc aż do V wieku; cyrki w Arles i w Kartaginie były wykorzystywane do VI wieku, a pasja wyścigów zaprzęgów konnych przeniosła się z Rzymu do cesarstwa bizantyjskiego.
W tym nowym kontekście chrześcijaństwa u kresu Starożytności Augustyn zwraca się do tłumów cisnących się wciąż w budowlach sportowych i potępia w sposób bardzo ogólnikowy kulturę takiego widowiska: theatrica; jego nagana obejmuje wszystkie ówczesne spektakle, zarówno sportowe, jak i inne, jako pewne formy ucieleśnienia politeizmu. Ujmuje też nieco inaczej zagadnienie „dobrych zawodów” lub „dobrej walki”: walka-widowisko nie polega już (u niego) na fizycznym zmaganiu się ze zwierzętami w amfiteatrze, lecz na rozważaniu wzoru męczenników, aby prowadzić życie prawdziwie chrześcijańskie pod okiem Boga i wspólnoty kościelnej; jest to bowiem jedyny spektakl godny tego miana, który sam Bóg podaje wiernym do rozważania.
(por. Marie-Francoise Baslez, Antyczne chrześcijaństwo wobec kultury sportowej świata grecko-rzymskiego)
SPIS TREŚCI
- „Biegnijcie, aby zwyciężyć”. Bieg wytrzymałościowy a życie chrześcijańskie [Denis Moreau]
- Mass media i sport [Antonio da Silva Costa]
- Antyczne chrześcijaństwo wobec kultury sportowej świata grecko-rzymskiego [Marie-Francoise Baslez]
- Czas wolny czasem łaski [Fernando Micael Pereira]
- O właściwe posługiwanie się metaforami sportowymi [Marie-Helene Congourdeau]
- Podniecenie i przemoc w sporcie [Salome Marivoet]
- Poetyka gry [Joaquim Cardozo Duarte]
- Praktyka sportowa a życie duchowe [Jacky Marsaux]
- Sport a polityki wychowawcze [Jorge Proenca]
- Sport: czy go nie za wiele? [Serge Landes]
- Zafascynowanie metaforą religijną: sport i zdrowie [Alfredo Teixeira]